Aktiviteler ve Hizmetlerimiz
Foklar Diyarı Foça Evcil Hayvan Dostu Otel Eski Foça Köyleri Foça Rent A Car Foça Taş Evleri Foça Tekne Turu Eski Foça
Foça Taş Evleri
Yayımlanma Tarihi: 23/02/2019
Foça Taş Evleri
Foça, Anadolu’nun en eski antik yerleşimlerinden biridir. • Yapılan kazılarda, İ.Ö. 11 .yy ait olan bir atölyede çok sayıda demirci ocakları ve antik kalıntılar bulundu. • 6. yüzyıldan başlayarak, Klasik, Helenistik, Pers egemenliği, Makedonya Krallığı, Roma ve Bizans dönemlerini yaşadı. • 13. yüzyılda Çaka Bey tarafından Selçuklu Devletine ve Saruhan Beyliği döneminde, Fatih Sultan Mehmet tarafından 1455’te Osmanlı topraklarına katıldı. • Anadolu'da, İyonlara ait bilinen en eski iki oval ev, 2001-2002 yıllarında yapılan kazılar sırasında Foça’da bulundu.
ESKİ FOÇA’DA NÜFUS VE EKONOMİ
• Foça’da 1876 yılında yapılan sayımda 600’ü Türk ve 400’ü Rum evi olmak üzere toplam 1000 ev bulunuyordu. • 1891’deki nüfus sayımında ise Foça’nın %71’inin Rumlardan, %25’inin Türklerden ve %4’i diğer etnik kimliklerden oluştuğu görülmektedir. • 191O’lar ve 1920’lerde ilçenin ekonomik hayatında bağcılığın, zeytinciliğin ve balıkçılığın önemli bir yer tuttuğu bilinmektedir. • Bunun yanında tuz, şap ve taş ticareti diğer önemli ekonomik faaliyetlerdir. • Bu tarihlerde Foça’da 20’den fazla değirmen taşı imalathanesi olduğu ve üretilen değirmen taşlarının Avrupa’ya ihraç edildiği de bilinmektedir. • Ayrıca çok sayıda Zeytinyağı imalathaneleri vardı.
• Foça’da 1876 yılında yapılan sayımda 600’ü Türk ve 400’ü Rum evi olmak üzere toplam 1000 ev bulunuyordu. • 1891’deki nüfus sayımında ise Foça’nın %71’inin Rumlardan, %25’inin Türklerden ve %4’i diğer etnik kimliklerden oluştuğu görülmektedir. • 191O’lar ve 1920’lerde ilçenin ekonomik hayatında bağcılığın, zeytinciliğin ve balıkçılığın önemli bir yer tuttuğu bilinmektedir. • Bunun yanında tuz, şap ve taş ticareti diğer önemli ekonomik faaliyetlerdir. • Bu tarihlerde Foça’da 20’den fazla değirmen taşı imalathanesi olduğu ve üretilen değirmen taşlarının Avrupa’ya ihraç edildiği de bilinmektedir. • Ayrıca çok sayıda Zeytinyağı imalathaneleri vardı.
FOÇA EVLERİ
• Yöredeki yerleşim, Foça Körfezi kıyılarında toplu çevresinde ise dağınık olarak yapılanmıştır. • Foça’da günümüze gelebilen sivil mimari örnekleri 19. yüzyılın ikinci yarısına aittir. • «İki katlı» olarak bitişik düzende yapılmış evler, sokakların iki yanında, karşılıklı olarak dizilmişlerdir. • Bu tür evlerde ön bahçeler olmadığı için yapılar doğrudan doğruya sokağa açılmaktadırlar. • «Tek ev» olarak isimlendirilen sivil mimari örnekleri ise geniş bir bahçe ortasında yer almıştır. • Ayrıca, «Kule Evler» diye bilinen evlere de rastlanmaktadır.
Taş Evlerin Antik Tarihi
• İyonya ve Aiol Bölgesindeki taş evlerin tarihi çok eski dönemlere uzanır. • Menemen yakınlarındaki antik yerleşim yeri olan Panaztepe’nin, Sur dışı kazılarında, günümüze kadar gelebilmiş bir megaron yapı ortaya çıkarılmıştır. • Megaron; Erken Tunç Çağında yani Prehistorik çağlarda, dikdörtgen şeklinde bir odadan oluşan ev tipidir. • Megaron evler Ege’de M.Ö. 3000'li Yıllarda) ortaya çıkmıştır.
TAŞ EVLER
• Evlerde yapı malzemesi olarak temellerde taş, üst katlarda da kâgir ve ahşap kullanılmıştır. • Bütün bu evlerin üzerleri ahşap çatı ve kiremit ile örtülüdür. • Evlerin giriş katlarında mutfak, kiler ve depo gibi birimlere yer verilmiştir. • Taşlıktan merdivenle çıkılan üst kattaki, sofanın çevresinde odalar sıralanmıştır. • Odaların ön cepheye bakan kısmında çıkmalara oturtulmuş şahniş* veya balkonlar dikkati çekmektedir. • İç bezemelerde ahşaba geniş yer verilmiştir. • Ayrıca tavanlar, kapılar, yüklük ve dolap kapakları çeşitli motiflerle bezenmiştir. *Eski Türk evlerinde, odanın sokağa ya da avluya doğru olan, üç yanı pencereli çıkıntı. Cumba
• Evlerde yapı malzemesi olarak temellerde taş, üst katlarda da kâgir ve ahşap kullanılmıştır. • Bütün bu evlerin üzerleri ahşap çatı ve kiremit ile örtülüdür. • Evlerin giriş katlarında mutfak, kiler ve depo gibi birimlere yer verilmiştir. • Taşlıktan merdivenle çıkılan üst kattaki, sofanın çevresinde odalar sıralanmıştır. • Odaların ön cepheye bakan kısmında çıkmalara oturtulmuş şahniş* veya balkonlar dikkati çekmektedir. • İç bezemelerde ahşaba geniş yer verilmiştir. • Ayrıca tavanlar, kapılar, yüklük ve dolap kapakları çeşitli motiflerle bezenmiştir. *Eski Türk evlerinde, odanın sokağa ya da avluya doğru olan, üç yanı pencereli çıkıntı. Cumba
• Foça’nın simgesi taş evlerin yapımında kullanılan, “Foça Taşı” (Lithos Phokaikos) Foça’ya özgü, işlenebilen bir taştır. • Antik dönemlerden beri kullanılmaktadır. • Yerel dokuyu çok iyi yansıtan değerli, dayanıklı, uzun ömürlü, özgün ve sağlıklıdır. • Foça dağlarından çıkarılır, ilk çıkarıldığı an yumuşak olduğundan kolayca işlenir ve zaman geçtikçe sertleşme özelliği taşır… • Ponza taşına benzer, gözenekli ve yontulabilir bir dokusu vardır. • Taş evler yazın serin, kışın sıcak olur…
TAŞ EVLERİN TARİHÇESİ
• Günümüze kalan ve çoğu restore edilen evlerin yapılış tarihleri, 1870 ve 1920 yılları arasında tarihlenmektedir. • Benzerlerine diğer Ege ve Akdeniz sahillerinde rastlanmakta olan bu yapılarda genel olarak Akdeniz mimarisi etkisi hakimdir. • Söz konusu yapılar çoğunlukla iki katlı olsa da tek katlı olanları da bulunmaktadır. • Heriki ev türünün bahçelerinde, tuvalet ve müştemilat olarak kullanılan tek katlı yapılar da yer almaktadır.
• Günümüze kalan ve çoğu restore edilen evlerin yapılış tarihleri, 1870 ve 1920 yılları arasında tarihlenmektedir. • Benzerlerine diğer Ege ve Akdeniz sahillerinde rastlanmakta olan bu yapılarda genel olarak Akdeniz mimarisi etkisi hakimdir. • Söz konusu yapılar çoğunlukla iki katlı olsa da tek katlı olanları da bulunmaktadır. • Heriki ev türünün bahçelerinde, tuvalet ve müştemilat olarak kullanılan tek katlı yapılar da yer almaktadır.
TAŞ EVLERİN ÖZELLİKLERİ
• Genellikle halk arasında Taş ev diye bilinen yapılar, yığma taş duvarlıdır. • Yapı dış duvar köşelerinde, uzun köşe taşları kullanılmıştır. • Kapı ve pencere kenarlarında taş söveler* kullanılmış olup ; yapıların tamamında bir veya iki sıra taş saçak yapılmıştır. • İç bölme duvarları; alt katta hımış**, üst katta bağdadi olarak yapılmıştır. • Yapılar malzeme ve cephe özellikleri açısından benzerlik arz etmektedir. • Bazılarında bodrum katı vardır. • Kent merkezindeki evlerde 6 adet farklı plan tipi bulunmaktadır. *Avlu kapısının iki yanına konan uzun taşlar. **Kerpiç ya da tuğlayla örülmüş ahşap duvar.
TAŞ EVLERİN ÖZELLİKLERİ
• Foça taş yapılarının dış cepheleri sıva yapılmadan bırakılmıştır. • Derzli taş duvar olarak yapılan dış cephe duvarları, kapı, pencere kenarlarına konulan taş söveler ile çatı ve bazen de kat seviyelerinde taş silmelerle süslenmiştir. • Pencerelerinde ve zemin katlarda saç kepenk, üst katlarda ise ahşap kepenk kullanılmıştır. • Giriş kapıları, camlı kuzuluklu* ve demir korkuluklu ahşap malzemeden yapılmıştır. • Tavan yükseklikleri üst katlarda 4 metreyi bulmaktadır. • *Büyük kapıların ortasındaki küçük kapı
.jpg)
